Genel seçim sonrası ekonomi yönetiminin başına geçen yeni AKP ekibinin, önceki dönem için üstü örtülü dile getirdiği “rasyonel olmayan dönem”in yarattığı hasar bir bir ortaya çıkmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın (TCMB), dünkü Resmi Gazete’de yayımladığı 2023 yılı bilançosu da bunu çarpıcı şekilde ortaya koydu.
Buna göre TCMB, geçen yıl 818.2 milyar TL zarar etti. Oysa banka, 2022’de 72 milyar lira, 2021’de ise 57.5 milyar lira kâr elde ederek Hazine’ye destek vermişti. TCMB’nin 2023 yılı toplam aktif büyüklüğü ise 6.9 trilyon lira oldu. Bu bilançoya ilişkin TCMB Olağan Genel Kurul toplantısı 30 Nisan’da Ankara’da yapılacak. Anımsanacağı gibi yerel seçimlerden hemen önce olağanüstü genel kurul yapan banka, bu yıl itibarıyla genel kurulların nisan ayında yapılmasını karar altına almıştı. Bu durum “Zararın görülmesi geciktiriliyor” yorumlarına neden olmuştu.
NEBATİ DUYURMUŞTU!
Uzmanlar, daha çok kur korumalı mevduat (KKM) hesapları nedeniyle oluşan bu zararın etkisiyle TCMB’nin genel kurulda Hazine’ye kâr payı aktarımı yapmasını beklemiyor. Anımsanacağı gibi KKM sistemi, dolar kurundaki büyük yükseliş nedeniyle dönemi Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati tarafından 20 Aralık 2021’de uygulamaya sokulmuş, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan da büyük destek görmüştü. Yeni ekonomi yönetimi ise bu sistemden çıkmak için en önemli adımı 2024 yılı itibarıyla TL dönüşümlü KKM hesaplarının açılmasını engelleyerek verdi. Zararı sosyal medya hesaplarından yorumlayan birçok uzman ise çarpıcı değerlendirmeler yaptı.
Örneğin Prof. Dr. Hakan Kara “Merkez Bankası zararını 900 milyara yakın tahmin etmiştim ama 818 olmuş. Dünyanın en pahalı iktisadi deneyinin faturasının ilk taksidi” derken Uğur Gürses şöyle seslendi: “1. Yanlış politikaları örtülemek için uydurulan, ‘çok parlak enstrüman’ diye topluma anlatılan KKM’lerin yarattığı devasa zararın fotoğrafı bu. 2. El atılıp hortumlanan ihtiyat akçeleri duruyor olsaydı bu zararın bir kısmı karşılanırdı.” Dr. Mahfi Eğilmez tek cümleyle “Yanlış ekonomi politikasının sonucu.” yorumu yaparken İris Cibre farkı bir noktaya daha işaret etti: “TCMB zararı açıklandı. Büyük kısmı KKM kaynaklı. Ayrıca realize edilmemiş zararlar var, o da swap kaynaklı kur farkları, 817.7 milyar TL. Bu zarar, MB Hazine’ye kâr payı ödemeyeceği için bütçe açığına katkı sağlamış oluyor. Bu da daha fazla borçlanma demek.”
